سلسله قارنی ها:این سلسله که سالها در نواحی قاینات حکمرانی داشتند احتمالا انتسابشان به شهر قدیمی قارن باشد که در ذیل ضمن معرفی مختصر این شهر به تاریخ و زندگانی بزرگان این سلسله که نقش موثری در تاریخ و فرهنگ منطقه داشته اند،اشاره می شود.
شهر قارن در 73 کیلومتری جنوب غربی قاین و در حاسیه روستای قومنجان بوده و در حال حاضر چون در مسیر رودخانه واقع شده قسمت عمده این شهر را بر اثر سیل تخریب و از بین رفته است.

سلسله قارنی ها
:این سلسله که سالها در نواحی قاینات حکمرانی داشتند احتمالا انتسابشان به شهر قدیمی قارن باشد که در ذیل ضمن معرفی مختصر این شهر به تاریخ و زندگانی بزرگان این سلسله که نقش موثری در تاریخ و فرهنگ منطقه داشته اند،اشاره می شود.
شهر قارن در 73 کیلومتری جنوب غربی قاین و در حاسیه روستای قومنجان بوده و در حال حاضر چون در مسیر رودخانه واقع شده قسمت عمده این شهر را بر اثر سیل تخریب و از بین رفته است.

بزرگمهر بن بختگان وزیر معروف انوشیروان
صاحب بهارستان می نویسد:"بزرگمهر بن بختگان(سوخرا)معروف به بوذرجمهر حکیم مقام اشتهار و جلالت و خدمات او به دولت ساسانی زیاد بوده ،وی بعد از قتل پدرش سوخرا در عهد قباد برایش مکانت نماند در آن هنگام که انوشیروان به تخت نشست روزی چند ملازم حضرت بود. چون وزارت انوشیروان بر بهبود قرار گرفت بوذر جمهر سکونت خود را در دردارلملک مداین مناسب ندانست لاجرم به سوی خراسان شد و در بلده مرو اقامت نمود.

امیر جمشید بن قارن(736-807 هجری)
امیر جمشید قارن که میر خوند بلخی او را از قهستان خراسان دانسته و در تسخیر مازندران در سفر اول امیر تیمور به ایران همراه وی بوده است. امیر تیمور حکومت دامغان و ساری را به امیر جمشید بخشید.امیر جمشید در فتوح اکثر بلدان ملازم لشکر امیر تیمور بوده و صاحب طبل و علم و فیل وحشم و مشهور عالم است.

غیاث الدین جمشید قارنی
وی از امرای زمان تیمور گورکانی بوده و مسجد جامع قاین را او باز سازی نمود.

قارن بن سوخرا
قارن بن سوخرا بختکان از خاندان سوخرا یکی از سرداران فیروز ساسانی و خاندان طوس بن نوذر بود . و پدر بر پدر بر کوه قارن بر قهستان فرمانروا بودند سر از اطاعت عامر بیرون کرد و از هرات و قهستان و بادغیس با چهل هزار نفر لشکری فراهم آورد وبه حکومت نواحی قارن نشست .

احمد ابن قارن
شیخ الاجل احمد قارن القاینی قدس الله روح الشریف از بزرگان علمای السلام و محدثین عظام است.در بزرگی و جلالت او همین بس که از مشایخ حضرت ثقه الاسلام شیخ صدوق محمد بن علی بن بابویه قمی است.

شیخ ابوالمفاخر قاینی
ابو محمدبن حسن بن منصور القاینی از رجال معروف قرن 6 ه.ق است. نامبرده عالم،محدث،فقیه،و ریاضیدان و اهل سیاست بود.

فضل بن محمد
وی از رجال سیاسی قرن ششم هجری معاصر بهرامشاه غزنوی بود که توسط شیخ ابوالمفاخر به عنوان مستوفی به خدمت گرفته شد.

سلطان محمد شاهرختی
محمد بن نورالله قاینی، مشهور به سلطان محمد شاهرختی از افاضل عهد دولت شاه سلطان حسین میرزای گورکانی بود. وی خوشنویس، شعر و دانشمند قرن دهم هجری قمری است زادگاهش قصبه شاهرخت تابع بخش زیر کوه قاین می باشد.

ابوالمحمد دشت بیاضی
مردی دانشمند ، سخندان و نویسنده ای مشهور بوده است. مدتی به شغل وزارت محمد معصوم دشت بیاصی،که سرکاری و کلانتری قاین را داشت اهتمام نمود. وی نسبت خانوادگی با میر محمد معصوم داشت.

میر محمد معصوم قاینی دشت بیاضی
از بزرگمردان و سیاست  داران دشت بیاض ،در سده دهم است .مردی فاضل و خوش مشرب بود. او فرمانروا و امیر قاین ،در ابتدای حکومت صفویان بوده است . وزیر و مشاور او در امارت و سر کاری قاین خواجه ابوالمحمد دشت بیاضی  قاینی بوده است.

امیر حبیب دشت بیاضی
در تاریخ حسامی مسطور است که در دشت بیاض بزرگانی مدفونند که بواسطه عدم علم به احوال ایشان خامه مشکین غمامه چندان جولانی نتوانست نمود اما از قدمای آن مرزو بوم ،خاندان مرحوم امیر حبیب دشت بیاضی که در سلک امرای عظام محسوب بوده و در میان کتابیات کتیب دارد و سابقا در فضائل آن قدوه قبایل گذشت که به مصاحبت امیر کبیر غیات الدین چمشید قارنی و ملازمت امیر تیمور به سر حد ترکستان رفته و به قهستان مراجعت کرده و از احقاد آن نیکونهاد که فخر آباد و پناه اولاد امجاد است امیر حبیب ثانی است.

خواجه کمال الدین، محمد آصفی قهستانی
وی فرزند خواجه نعمت قاینی میباشد. خاندانش اهل فضل و دانش و از درباریان حاکمان سمرقند در عهد تیموریان بود. وی از شاعران و بزرگان ادب پارسی در قرن دهم و تخلص وی آصفی بود.

شیخ نورالله واعظ اسفدنی
ی از بزرگان دانش و عرفان در قرن دهم ه.ق است. زادگاهش شهر اسفدن بود. وی برای تکمیل تحصیلات عازم هرات شد و در زمره شاگردان عارف سعدالدین کاشغری در آمد.

ابوجعفر کافی ابن محتشم قاینی
وی از فلاسفه و ریاضیدانان قرن دهم ه.ق میباشد.

نوشته شده توسط: سید مصطفی حجتی