در زبان فارسی بنام ورزاج یا ورزک هم گفته میشود و نام علمی آن( ber beris vulgavis)می باشد.

6 کاسبرگ ، 6 گلبرگ و 6 پرچم است که در اردیبهشت و خرداد ظاهر می شود و چشم هر رهگذری را خیره میکند. مادگی آن یک پرچم که به یک خامه کوتاه منتهی می شود ومیوه آن سته شلمی شکل و قرمز رنگ بطول 7 تا 10 و به عرض 3.میلی متر است محصول آن بروی شاخه های یکساله و بار آوری آن بصورت یکسالدر میان است. این گیاه مقاوم به شوری و کم آبی می باشد که با آب و بافت خاک جنوب خراسان سازگاری خوبی دارد.

2بربامین پالماتین ، کلوم بامین وژات روزیزین وجود دارد .

·  خواص درمانی:

طبیعت زرشک سرد و خشک بوده و به علت داشتن بعضی اسیدهای آلی دارای خاصیت کم کنندگی صفرای خون ، دفع صفرا از کبد بوده و در افرادی که شدت عطش دارند باعث نقصان آن می شود وحرارت معده و جگر را کم می کند. اگر زرشک را با داروهای گرم مانند دارچین و عسل مخلوط کنند ومصرف نمایند ، برای تقویت جگر و بهبودی مرض استسقاء و سردی احشاء و بهبودی اسهالهایی که از ضعف کبد و احشاء بوجود می آید ، بکار می رود. آب میوه زرشک استفراغ را ساکت کرده ومخلوط آن را با داروهای مناسب برای مداوای زخمهای امحاء بکار می برند. اگر افراد کم اشتها ازآن بخورند، اشتهای آنان را زیاد می کند. افرادی که سرد مزاجندویا عادت به قولنج ونفح شکم دارند بهتر است ، زرشک را به صورت مفرد مصرف نکنند بلکه با غذاهای شیرین طعم مانند نبات و عسل. میل نمایند زرشک را می توان میوه طول عمر نامید، گیاها نی که بوسیله آب زرشک آبیاری می شوند طول عمرشان بیش ازآنهایی است که باآب تنها آبیاری می شوند. زرشک تب بر بوده و دارای ویتامین ث است. از این نظر در ازدیاد مقاومت بدن در برابر بیماریها به ویژه بیماریهای عفونی و سرماخوردگی نقش موثر و مفیدی دارد . زرشک خون را تصفیه و ترشح ادرار را تحریک می کند در نتیجه دفع ادرار.زیادتر می شود میوه ترش مزه زرشک درطب سنتی ایران برای رفع خارش و سایرعوارض و همچنین بصورت دم کرده برای خوشبو کردن نفس به کارمی رود . مقدار ویتامین ث موجود در زرشک از لیمو ترش بیشتراست. یکی از مهمترین خواص آن خاصیت انطباق عروق، بخوصوص عروق رحمی است. برای کسانیکه از درد کیسه صفرا رنج می برند یکی از با ارزش ترین داروها است.

چنانچه در پاییز باران ببارد باعث میوه زرشک می شود و اگر باران نبارد برداشت آن دیر تر و میوه شیرین تر می شود شیوه برداشت آن بصورت سنتی و اغلب با بریدن شاخه که خشک کردن آنرا سهولت می دهد انجام می شود . زرشک مرغوب از نوع پفکی است که در این روش زرشک را با سرشاخه موجود قطع می کنند و در انبارهای مخصوص و بر روی داربست می خشکانند و در نوع دیگر با دست برداشت میشودو در خرمن های که به همین منظور تهیه شده جهت خشکانیدن استفاده می کنند که بعضاً .در کیفیت محصول اثر مستقیم دارد.

نوشته شده توسط: سید مصطفی حجتی